Dermatoskopia (dermoskopia, mikroskopia epiluminescencyjna, mikroskopia powierzchni skóry) – prosta metoda diagnostyczna, wspomagająca ocenę wzrokową szczególnie barwnikowych zmian skórnych – stała się standardem diagnostycznym.
Polega na uzyskaniu dziecięciokrotnie powiększonego obrazu pozwalającego na uwidocznienie koloru i struktury naskórka, granicy skórno – naskórkowej oraz warstwy brodawkowatej skóry właściwej, a zatem tego, czego nie można dostrzec gołym okiem. Najczęściej stosowana jest do analizy zmian barwnikowych takich jak przebarwienia i znamiona barwnikowe („pieprzyki”).
Przy pomocy dermatoskopu, doświadczony lekarz może zidentyfikować 90 – 95% czerniaków złośliwych, gdy rozpoznanie w oparciu o badanie kliniczne sięga zaledwie 70 – 80%. Zwiększona dokładność diagnozy pomocna jest w planowaniu zabiegu operacyjnego na podejrzanej zmianie barwnikowej. Ponadto można całkowicie wykluczyć czerniaka złośliwego, jeżeli jest to na przykład zmiana naczyniowa czy rogowacenie łojotokowe. Wykrycie czerniaka, czyli najbardziej złośliwego nowotworu skóry, we wczesnym etapie rozwoju umożliwia całkowite wyleczenie.
Badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne i bardzo krótkie. O wynikach obserwacji pacjent jest informowany w trakcie tej samej wizyty.
Do oceny zmian skórnych wprowadzona została reguła ABCDE:
A- Asymetria zmiany, wypukłości lub wklęśnięcia w obrębie zmiany.
B – Nierówne poszarpane brzegi
C – Asymetria koloru zmiany, pojawienie się w obrębie zmiany nowych struktur o niebiesko – białym zabarwieniu (objaw niebiesko – białego welonu)
D – Średnica powyżej 6 mm
E – Ewolucja czyli powiększanie się lub pomniejszanie zmiany,
Niepokojącym objawem jest też krwawienia lub/i sączenie się płynu ze zmiany oraz stany zapalne w jej obrębie.
Każdy niepokojący objaw samodzielnie zauważony przez Pacjenta powinien go skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza dermatologa.
Badania profilaktyczne przynajmniej raz w roku przede wszystkim powinny przechodzić:
- Osoby o jasnej karnacji
- Osoby z licznymi piegami
- Osoby z licznymi znamionami na skórze
- Osoby, które doznały poparzeń słonecznych
- Osoby obciążone genetycznie (w rodzinie występowały przypadki raka skóry)
- Osoby z rogowaceniem łojotokowym naskórka
- Osoby z brodawkami
- Osoby z naczyniakami
Dermatoskop może służyć też do identyfikacji świerzbowców w ich jamkach, rozpoznawania ciał obcych, badania łożyska naczyniowego obrąbka naskórkowego paznokcia w chorobach tkanki łącznej oraz do oceny zabarwienia paznokcia i badania nieprawidłowości trzonu włosa.